Πυρετικοί σπασμοί στα παιδιά: Ποια είναι τα συμπτώματα και πώς αντιμετωπίζονται;

Πυρετικοί ονομάζονται οι σπασμοί που εμφανίζονται σε μικρά παιδιά και πυροδοτούνται από πυρετό. Συμβαίνουν σε ηλικίες από 6 μηνών ως  5 ετών με συχνότερο το διάστημα μεταξύ 12 και 18 μηνών. Η συχνότητά τους κυμαίνεται μεταξύ 2% και 5%  και αποτελούν  το συχνότερο είδος σπασμών στα βρέφη και τα μικρά παιδιά. Ο πυρετός που πυροδοτεί τους σπασμούς είναι συνήθως υψηλός και συνοδεύει κοινές λοιμώξεις της παιδικής ηλικίας, όπως το κρυολόγημα, η γρίπη ή η ωτίτιδα. Λαμβάνουν χώρα τις περισσότερες φορές στο πρώτο 24ωρο του πυρετού και σχετίζονται περισσότερο με τον ταχύ ρυθμό αύξησης της θερμοκρασίας και λιγότερο με το ύψος του. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι σπασμοί προηγούνται του πυρετού, που ακολουθεί λίγο αργότερα.

Κατά τη διάρκεια των πυρετικών σπασμών το παιδί χάνει την επικοινωνία με το περιβάλλον, προσηλώνει, “κολλάει”  το βλέμμα και εμφανίζει ρυθμικές κινήσεις των άνω και κάτω άκρων, ενώ μπορεί να υπάρχει βολβοστροφή (γύρισμα των ματιών) και σφίξιμο των άκρων. Τα περισσότερα επεισόδια πυρετικών σπασμών διαρκούν μόνο λίγα λεπτά και σταματούν αυτόματα. Μετά το επεισόδιο το παιδί μπορεί να είναι κουρασμένο και να θέλει να κοιμηθεί, όμως σύντομα επιστρέφει στην κανονική του συμπεριφορά και δραστηριότητα.

Περίπου το  40% των παιδιών που εμφάνισαν ένα επεισόδιο πυρετικών σπασμών, θα εμφανίσουν και δεύτερο. Παράγοντες που ευνοούν την υποτροπή είναι η μικρή ηλικία στο πρώτο επεισόδιο (<18 μηνών) και η ύπαρξη οικογενειακού ιστορικού πυρετικών σπασμών.  Πρέπει να σημειωθεί ότι αν ένα παιδί έχει πυρετικούς σπασμούς, δεν σημαίνει ότι έχει επιληψία. Ωστόσο,  κάποια από τα παιδιά με πυρετικούς σπασμούς έχουν λίγο μεγαλύτερη πιθανότητα ανάπτυξης επιληψίας από ό,τι ο γενικός πληθυσμός.  Κυρίως, αφορά σε εκείνα που εκδηλώνουν παρατεταμένες ή επαναλαμβανόμενες κρίσεις.

Τα παιδιά που εμφανίζουν πυρετικούς σπασμούς δεν χρειάζεται να λαμβάνουν αντιεπιληπτική αγωγή. Επίσης, δεν συνιστάται η προφυλακτική χορήγηση αντιπυρετικών φαρμάκων, αλλά χορήγηση όπως είθισται για την αντιμετώπιση του πυρετού, καθώς η χορήγηση αντιπυρετικών δεν μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης των σπασμών.

Αν και αποτελούν τρομακτικό θέαμα για τους γονείς, οι σύντομοι πυρετικοί σπασμοί (διάρκειας κάτω των 15 λεπτών) δεν αφήνουν νευρολογικά κατάλοιπα ούτε μακροχρόνια προβλήματα στην υγεία του παιδιού.

Τι πρέπει να κάνετε όταν ένα παιδί εμφανίζει πυρετικούς σπασμούς:
● Κρατήστε την ψυχραιμία σας
● Χρονομετρήστε το επεισόδιο
● Τοποθετήστε το παιδί στο πλάι και βάλτε κάτι μαλακό κάτω από το κεφάλι του
● Απομακρύνετε αιχμηρά αντικείμενα ή κοσμήματα που μπορεί να το τραυματίσουν
● Μην περιορίζετε την κίνηση του παιδιού
● Μην τοποθετείτε κουτάλια ή δάκτυλα στο στόμα του

Πότε πρέπει να καλέσετε το 166:

● Αν είναι η πρώτη φορά που κάνει σπασμούς
● Αν το επεισόδιο διαρκεί περισσότερο από 5 λεπτά
● Αν μετά το τέλος του επεισοδίου το παιδί δεν έχει καλή επικοινωνία
● Αν κάνει πολλαπλά επαναλαμβανόμενα επεισόδια
● Αν έχει τραυματιστεί κατά τη διάρκεια του επεισοδίου
● Αν δεν αναπνέει επαρκώς
● Αν η κρίση έχει γίνει στο νερό

Φωτεινή Ζαφειροπούλου
Παιδίατρος – Εντατικολόγος, MSc
Εθελόντρια Γιατρός  του Οργανισμού «Το Χαμόγελο του Παιδιού»

Ηλεκτρονικές Πηγές:
https://www.nhs.uk/conditions/febrile-seizures/
https://www.healthychildren.org/English/health-issues/conditions/head-neck-nervous-system/Pages/Febrile-Seizures.aspx
https://www.healthychildren.org/English/health-issues/injuries-emergencies/Pages/Seizures.aspx
https://www.ninds.nih.gov/disorders/patient-caregiver-education/fact-sheets/febrile-seizures-fact-sheet