Υποστήριξη των Παιδιών Μπροστά στις Φυσικές Καταστροφές

Τα παιδιά βιώνουν για άλλη μια φορά φόβο και τρόμο λόγω μιας φυσικής καταστροφής. Όταν ερχόμαστε  αντιμέτωποι με τέτοιες καταστροφές, όλοι, όλες και ιδιαίτερα τα παιδιά, αισθανόμαστε έναν συνδυασμό φόβου, αβεβαιότητας και αδυναμίας.

Οι πρόσφατες πυρκαγιές που σαρώνουν τη χώρα μας είναι ένα τραγικό γεγονός που κάποιες φορές ξεπερνά τον ανθρώπινο έλεγχο. Αυτό οδηγεί σε συναισθήματα οδύνης, καθώς παλεύουμε με κάτι πέρα από την ικανότητα μας να το ελέγξουμε, ικανό όμως να προκαλέσει σημαντικές και ξαφνικές συνέπειες στη ζωή μας και στις ζωές των αγαπημένων μας προσώπων.

Ειδικότερα, τα παιδιά μπορούν να αισθανθούν τον φόβο και την αγωνία των γονέων τους, παρά τις προσπάθειές των τελευταίων να το κρύψουν. Είναι γνωστό ότι τα ένστικτα των παιδιών υπερβαίνουν την απλή λεκτική επικοινωνία. Κρατώντας τα σε άγνοια για τη σοβαρότητα και τον κίνδυνο της κατάστασης, ο φόβος τους μπορεί να ενταθεί, με αποτέλεσμα να προκληθεί πρόσθετο άγχος και στρες. Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αυτός ο φόβος και το άγχος δεν αφορούν αποκλειστικά τα παιδιά που βιώνουν άμεσα τα γεγονότα. Δεδομένου του ενεργού ρόλου της τηλεόρασης και του διαδικτύου στη ζωή μας, οι εικόνες και οι ειδήσεις στις οποίες εκτίθενται τα παιδιά μπορούν να τους προκαλέσουν φόβους για το ενδεχόμενο να συμβούν παρόμοια γεγονότα σε αυτά και τις οικογένειές τους.

Επιπλέον, είναι ζωτικής σημασίας να θυμόμαστε ότι τα παιδιά διδάσκονται από μικρή ηλικία, στο σχολείο, να αγαπούν και να σέβονται το περιβάλλον και να προστατεύουν τα δάση και τους ωκεανούς. Κατά συνέπεια, το να βλέπουν την εκτεταμένη καταστροφή τα απογοητεύει, καθώς τους στέλνει ένα διαστρεβλωμένο μήνυμα για την αξία της φύσης στην ανθρώπινη ζωή.

Πάνω απ' όλα, το άγχος και η αβεβαιότητα που προκύπτουν σε τέτοιες περιόδους αφορούν την ίδια την ανθρώπινη ζωή. Μπροστά σε μια τέτοια καταστροφή, κάθε άτομο αισθάνεται μικρό και αντιμετωπίζει άγνωστα συναισθήματα. Το άγχος και το στρες σχετικά με τη δική μας ζωή επιτείνουν τα συναισθήματα απόγνωσης και αδυναμίας. Επιπλέον, ανησυχούμε για τις ζωές των αγαπημένων μας προσώπων. Αυτή η εισροή άγνωστων συναισθημάτων για τα παιδιά μπορεί να τα επιβαρύνει ψυχολογικά σε σημαντικό βαθμό.

Για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος, «Το Χαμόγελο του Παιδιού» είναι διαθέσιμο να βοηθήσει τα παιδιά να διαχειριστούν τους φόβους τους μέσω της Εθνικής Γραμμής για τα Παιδιά, SOS 1056. Εξειδικευμένοι ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί του Οργανισμού είναι διαθέσιμοι επτά ημέρες την εβδομάδα, 24 ώρες το 24ωρο, για να υποστηρίξουν γονείς και παιδιά που χρειάζονται κάποιον να μιλήσουν και να μοιραστούν τις εμπειρίες τους.

Οι γονείς λειτουργούν ως σημαντικά πρότυπα για τα παιδιά, καθοδηγώντας τα μέσα στα γεγονότα που εκτυλίσσονται γύρω τους. Ως αποτέλεσμα, τα παιδιά συχνά βομβαρδίζουν τους γονείς τους με ερωτήσεις. Ωστόσο, οι γονείς μπορεί να δυσκολεύονται να απαντήσουν σε αυτές τις ερωτήσεις, καθώς μπορεί να μην γνωρίζουν ποιες πληροφορίες είναι κατάλληλες για να μοιραστούν με βάση την ηλικία των παιδιών τους. Επιπλέον, οι ίδιοι οι γονείς μπορεί να μην έχουν όλες τις απαντήσεις, γεγονός που τους δυσκολεύει να διαχειριστούν αυτές τις συζητήσεις με τα παιδιά τους.

Η κατάσταση αυτή γίνεται ακόμη πιο περίπλοκη όταν οι γονείς έρχονται αντιμέτωποι με ερωτήσεις των παιδιών τους σχετικά με καταστάσεις που είναι άγνωστες ακόμη και στους ίδιους, όπως η πρόσφατη οικολογική καταστροφή στο περιβάλλον μας. Ερωτήσεις όπως: «Μαμά, θα πιάσουμε φωτιά;» ή «Θα καεί το σπίτι της γιαγιάς;» ή «Θα πρέπει να φύγουμε από το σπίτι μας;» ή «Τι θα συμβεί στους φίλους ή τους γείτονές μου;» απαιτούν μια λεπτή προσέγγιση για την παροχή πληροφοριών που είναι κατάλληλες για την ηλικία, διατηρώντας παράλληλα μια αίσθηση ψυχραιμίας και ελπίδας για το μέλλον.

Πώς απαντάμε σε ερωτήσεις των παιδιών σχετικά με το θέμα των πυρκαγιών:

• Απαντάμε με ειλικρίνεια. Οι γονείς απαντάμε σε αυτά που γνωρίζουμε και για όσα δε γνωρίζουμε καλύτερα να αποκρινόμαστε «δε γνωρίζω». Αποφεύγουμε να απαντάμε με ψέματα ή να δημιουργούμε προσδοκίες για καταστάσεις που δε γνωρίζουμε ούτε οι ίδιοι.
• Έχουμε συγκεκριμένο πλάνο δράσης (ακόμη και αν αυτό είναι βραχυπρόθεσμο). Με άλλα λόγια, εξασφαλίζουμε στο παιδί τη γνώση του τι θα γίνει από εδώ και πέρα, έστω και προσωρινά, ώστε να μειώνεται το αίσθημα αβεβαιότητας και αβοηθησίας.
• Δίνουμε χρόνο και χώρο στο παιδί, ώστε να αποφορτίσει το συναίσθημά του για αυτό που συμβαίνει.
• Αποφεύγουμε να αποκρύπτουμε και οι γονείς το δικό μας συναίσθημα.
• Δίνουμε χώρο και χρόνο στα παιδιά να αναλύσουν και να εκφράσουν τους φόβους τους. Αναπτύσσουμε διάλογο με τα παιδιά και προσπαθούμε να φανούμε ψύχραιμοι.
• Τονίζουμε το συλλογικό αίσθημα, ότι είμαστε όλοι μαζί σε αυτό.
• Καλλιεργούμε το αίσθημα της αλληλεγγύης. Ενεργά προτρέπουμε τα παιδιά να συλλέξουν και να στείλουν είδη πρώτης ανάγκης σε ανθρώπους και ζώα που τα έχουν ανάγκη.

Για οποιαδήποτε περαιτέρω πληροφορία ή διευκρίνιση μπορείτε να καλέσετε στην «Ευρωπαϊκή Γραμμή Υποστήριξης Παιδιών 116111», ώστε να συζητήσετε με έναν ψυχολόγο του Οργανισμού «Το Χαμόγελο του Παιδιού» όλα αυτά που μπορεί να σας απασχολούν σε σχέση με το παιδί σας. Η γραμμή είναι 24ωρη, ανώνυμη και δωρεάν.