Πριν χτυπήσει το Κουδούνι. Μήπως το παιδί μου τραυλίζει;

Τι είναι ο τραυλισμός;

Ο τραυλισμός είναι μια διαταραχή επικοινωνίας κατά την οποία η ροή ομιλίας διακόπτεται από επανάληψη (λέξης, συλλαβής ή φωνήματος), επιμήκυνση φωνήματος, μπλοκάρισμα, επαναδιατύπωση, παρεμβολή ήχων/φωνημάτων, τα οποία διαφέρουν ποιοτικά και ποσοτικά από αυτά που εμφανίζονται στην ομιλία ατόμων που δεν τραυλίζουν.

Επίσης, άτομα που τραυλίζουν μπορεί να παρουσιάζουν και δευτερεύουσες μη λεκτικές συμπεριφορές όπως είναι οι εξής: αποφυγή βλεμματικής επαφής, επαναλαμβανόμενες ρυθμικές κινήσεις των άκρων, μορφασμοί, πίεση των χειλιών, κλείσιμο των ματιών. Δεν πρέπει να ξεχνάμε και τις συναισθηματικές προεκτάσεις του τραυλισμού καθώς αρκετά άτομα που τραυλίζουν νοιώθουν ντροπή, θυμό, απογοήτευση, άγχος και άρνηση για τον τραυλισμό. (Κάκουρος, 2006)

Τι προκαλεί τον τραυλισμό και πότε ξεκινούν τα πρώτα συμπτώματα;

Η ακριβής αιτιολογία του τραυλισμού είναι ακόμη άγνωστη, αλλά οι επιστήμονες συμφωνούν ότι ο τραυλισμός είναι συνδυασμός πολλών παραγόντων. Αρχικά οι γενετικοί παράγοντες φαίνεται να κατέχουν σημαντικό ρόλο καθώς το 60% των παιδιών που τραυλίζουν έχουν ένα μέλος στην οικογένεια που τραυλίζει επίσης. Αλλά οι γενετικοί παράγοντες δεν αρκούν για να εμφανιστεί ο τραυλισμός. Περιβαλλοντικοί παράγοντες σε συνδυασμό με τη γενετική προδιάθεση συμβάλλουν στην εμφάνιση των συμπτωμάτων. Αρνητικοί περιβαλλοντικοί παράγοντες είναι οι υψηλές προσδοκίες των γονέων από το παιδί, οι γρήγοροι ρυθμοί ζωής και η γρήγορη ομιλία του παιδιού.

Ο τραυλισμός εκδηλώνεται απότομα ή σταδιακά. Στα παιδιά σχολικής ηλικίας και στους ενηλίκους εμφανίζεται με συχνότητα 1% του συνολικού πληθυσμού ενώ το ποσοστό των παιδιών προσχολικής ηλικίας που για κάποιο διάστημα της ζωής τους εμφάνισαν δυσκολίες ροής αγγίζει το 5%. Μετά την ηλικία των 4 ετών, η πιθανότητα εκδήλωσης του τραυλισμού μειώνεται κατά 50%. Ενώ μετά την ηλικία των 6 ετών, η πιθανότητα εκδήλωσής του μειώνεται κατά 75%. Παρουσιάζεται συχνότερα στα αγόρια με αναλογία 4 αγόρια - 1 κορίτσι (B.E. Murdoch, 2008).

Ποιά είναι τα βασικά χαρακτηριστικά της ομιλίας του ατόμου που τραυλίζει;

5. Επανάληψη αρχικού συμφώνου (κκκκατω)

5. Επανάληψη συλλαβής στην αρχή της λέξης (κα - κα - κα - ρε - κλα)

5. Επανάληψη συλλαβής στη μέση της λέξης (καρε - ρε - ρε - κλα)

5. Επανάληψη μονοσύλλαβης λέξης ( Τι-τι-τι θέλεις;)

6. Επανάληψη ολόκληρων λέξεων (λέω - λέω - λέω)

5. Επιμηκύνσεις φωνηέντων (ααααπό)

5. Παρεμβολή ήχου/φωνήματος (Θέλω να πάω εεε σινεμά)

5. Παύσεις μεταξύ των λέξεων (θα……….πάω)/Αναθεώρηση/Επαναδιατύπωση (θέλω να πάω σινεμά, όχι, θέατρο)

6. Προσπάθεια για να πει την λέξη

5. Μπλοκάρισμα (Καμπανάρου, 2007)

Τι είδους καταστάσεις μπορεί να οδηγήσουν σε αύξηση του τραυλισμού;

• Διάλογος με ενήλικες που μιλάνε πολύ γρήγορα.
• Να μιλάει το παιδί και να πιστεύει ότι κάποιος θα το διακόψει.
• Να μιλάει σε κάποιον που δεν του δίνει σημασία.
• Να μιλάει και να φοβάται για τις συνέπειες αυτών που λέει.
• Να μιλάει όταν δεν θέλει ή όταν δεν έχει τίποτα να πει.
• Να μιλάει όταν είναι πολύ κουρασμένο ή αναστατωμένο.
• Να μιλάει βιαστικά επειδή έχει πολλά να πει ή να έχει μια περίπλοκη ιδέα να αναλύσει (B.E. Murdoch, 2008).

Πώς αντιμετωπίζεται ο τραυλισμός;

Ο τραυλισμός τις περισσότερες φορές δεν μπορεί να θεραπευτεί εντελώς αλλά μέσω λογοθεραπείας τα συμπτώματα ελαττώνονται κατά πολύ και η ομιλία γίνεται πολύ πιο άνετη. Παρόλα αυτά υπάρχουν κάποιες περιπτώσεις που ο τραυλισμός εξαφανίζεται τελείως (Κατή, 2000).

Πώς μπορούν να βοηθήσουν οι γονείς το παιδί που τραυλίζει;

5. Δεν λέμε στο παιδί πώς να μιλήσει. Προσπαθούμε να του δώσουμε το παράδειγμα έμμεσα, χωρίς άμεσες προτροπές και υποδείξεις.

5. Μιλάμε στο παιδί αργά, ώστε με αυτό τον τρόπο να του δείξουμε ότι δε χρειάζεται να μιλά ούτε το ίδιο γρήγορα.

5. Δεν σχολιάζουμε ποτέ και με κανέναν τρόπο, την ομιλία του παιδιού μας.

5.  Όταν συζητάμε με το παιδί μας, κάνουμε μικρά διαλείμματα-παύσεις ανάμεσα στα λεγόμενά μας για να του δώσουμε την ευκαιρία να πει αυτό που θέλει.

6. Αποφεύγουμε τις πολύπλοκες λέξεις, φράσεις και προτάσεις και φροντίζουμε ο λόγος μας να είναι συμβατός με την ικανότητα κατανόησης και έκφρασης του παιδιού μας.

5. Δεν του θέτουμε συνεχείς ερωτήσεις.

5. Επαναλαμβάνουμε αυτά που είπε το παιδί μιλώντας με κανονική ροή και με σωστές παύσεις. Έτσι, δείχνουμε στο παιδί τον σωστό τρόπο ομιλίας χωρίς να του προκαλούμε άγχος και ανασφάλεια.

5. Δε διακόπτουμε ποτέ ένα παιδί με τραυλισμό την ώρα που μιλάει και δεν το πιέζουμε να ολοκληρώσει την πρότασή του. Του δίνουμε χρόνο και δεν το πιέζουμε.

5. Δε διακόπτουμε ποτέ το παιδί που τραυλίζει για να ολοκληρώσουμε εμείς την πρόταση ή τη λέξη που έχει ξεκινήσει.

5. Δε δείχνουμε στο παιδί αγωνία ή δυσαρέσκεια για τον τρόπο που μιλάει και πάντα το ακούμε με προσοχή και υπομονή.

5. Αν το παιδί σας τραυλίζει για διάστημα 3 - 6 μήνες  είναι σημαντικό να ζητήσετε τη βοήθεια κάποιου λογοθεραπευτή (Καμπανάρου, 2007) 

Να θυμάστε ότι….

Το πιο σημαντικό απ’ όλα είναι να καταλάβει το παιδί σας ότι το αποδέχεστε όπως ακριβώς είναι. Η πιο μεγάλη ενθάρρυνση για τα παιδιά είναι η υποστήριξή μας.

Για οποιαδήποτε περαιτέρω πληροφορία ή διευκρίνιση μπορείτε να καλέσετε στην «Ευρωπαϊκή Γραμμή Υποστήριξης Παιδιών 116111»  του Οργανισμού «Το Χαμόγελο του Παιδιού», ώστε να συζητήσετε με έναν ψυχολόγο όλα αυτά που μπορεί να σας απασχολούν σε σχέση με το παιδί σας.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

• Ε. Κάκουρος-Κ. Μανιαδάκη (2006). Τραυλισμός Η φύση και η Αντιμετώπισή του στα Παιδιά και τους Εφήβους. Εκδόσεις Τυπωθητω- Γιώργος Δαρδανος, Αθήνα.
• Δρ. Μαρία Καμπανάρου (2007). Διαγνωστικά θέματα λογοθεραπείας. Εκδόσεις Έλλην, Αθήνα
• Δήμητρα Κατή (2000). Γλώσσα και επικοινωνία στο Παιδί. Εκδόσεις Οδυσσέας, Αθήνα
• B.E. Murdoch, επιμέλεια Δρ. Μαρία Καμπανάρου (2008). Προβλήματα λόγου και ομιλίας. Εκδόσεις Έλλην, Αθήνα