ΑΣΦΑΛΩΣ… ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ! Παιδιά προσχολικής ηλικίας… παίζοντας με το διαδίκτυο

Είναι κοινά αποδεκτό ότι η τεχνολογία και η χρήση τεχνολογικών μέσων αποτελεί ένα αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας μας. Το διαδίκτυο δεν χρησιμοποιείται μόνο από ενήλικες και παιδιά σχολικής ηλικίας.  Όλο και περισσότερες έρευνες δείχνουν την ολοένα αυξανόμενη χρήση του διαδικτύου από παιδιά κάτω των 9 ετών.

Το διαδίκτυο αποτελεί ένα μέσο που προσφέρει πολλά οφέλη και το χρησιμοποιούν και τα παιδιά κατά κύριο λόγο ως ένα μέσο διασκέδασης, αλλά και ως μέσο διδασκαλίας. Το διαδίκτυο όμως εκτός από  οφέλη  κρύβει και πολλούς κινδύνους.

Ποια είναι όμως τα οφέλη της χρήσης του διαδικτύου από παιδιά προσχολικής ηλικίας;

Μέσα από την βιβλιογραφία φαίνεται ότι υπάρχει θετική συσχέτιση ανάμεσα στη χρήση του Internet και στην ακαδημαϊκή επιτυχία σε μικρά παιδιά (Cavanaugh et al., 2004). φαίνεται ότι η χρήση υπολογιστή στο σπίτι συσχετίζεται με μεγαλύτερη ικανότητα στην ανάγνωση και στα μαθηματικά σε παιδιά Νηπιαγωγείου και των πρώτων τάξεων του Δημοτικού (Judge, Puckett & Bell, 2006)., καθώς επίσης και με την ικανότητα στο λεξιλόγιο. Ωστόσο, η χρήση του Internet για διαδικτυακό παιχνίδι μέσω game consoles και παρόμοιων μέσων, σχετιζόταν με χαμηλότερες ικανότητες στο λεξιλόγιο (Bittman et al., 2011)

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι από την χρήση του διαδικτύου από παιδιά προσχολικής ηλικίας;

Ένας βασικός κίνδυνος έχει να κάνει με  υγεία των παιδιών όπως:  Αυξημένο Δείκτη Μάζας Σώματος, Μειωμένη γνωστική και γλωσσική ανάπτυξη, Μειωμένη ακαδημαϊκή επιτυχία (Pagani, Fitzpatrick, Barnett & Dubow,2010). H σωματική δραστηριότητα έχει ευνοϊκές επιδράσεις στα παιδιά, ενώ η καθιστική συμπεριφορά μπροστά σε οθόνη έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία και την ευημερία των παιδιών κατά τα πρώτα έτη (γέννηση έως 4 έτη) (Kuzik, Poitras, Tremblay, Lee, Hunter, & Carson, 2017).

Άλλοι κίνδυνοι με τους οποίους μπορεί να έρθει αντιμέτωπο ένα παιδί είναι οι κίνδυνοι σχετικά με το περιεχόμενο.

Πιο συγκεκιρμένα, αφορούν την έκθεση του παιδιού σε περιεχόμενο που περιέχει πορνογραφία, βία ή ακατάλληλη για την ηλικία τους γλώσσα (Holloway, Green & Livingstone, 2013). Για τα παιδιά προσχολικής ηλικίας, τέτοιος κίνδυνος μπορεί να προκύψει :

-αν το παιδί πατήσει σε επόμενο προτεινόμενο βίντεο στο Youtube– οι προτάσεις βασίζονται στις προτιμήσεις του ενήλικα στον οποίο ανήκει η συσκευή (Buzzi, 2012).

-μέσω των αναδυόμενων (pop-up) παραθύρων, που μπορεί να περιλαμβάνουν εικόνες που περιέχουν πορνογραφία, βία, βία σε βάρος ζώων ή προγράμματα που προορίζονται για παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας (Raisingchildren.net.au, 2019)

Ακόμη, υπάρχουν κίνδυνοι σχετικά με την επικοινωνία, και αφορούν σε περιπτώσεις που το παιδί μιλήσει με κάποιον διαδικτυακά και αποκαλύψει προσωπικές πληροφορίες, είτε δεχτεί να συναντήσει από κοντά κάποιον που γνώρισε διαδικτυακά.

Τέλος, υπάρχουν οι κίνδυνοι σχετικά με τη συμπεριφορά του παιδιού μέσα στο διαδίκτυο και αφορούν τις περιπτώσεις όπου τα παιδιά τύχει να συμπεριφερθούν με τρόπο που προσβάλλει ή παραβιάζει τα δικαιώματα  κάποιου άλλου.

Πως μπορούμε να προστατέψουμε τα παιδιά προσχολικής ηλικίας από τους κινδύνους του διαδικτύου;

• Εξασφαλίζουμε ότι το παιδί χρησιμοποιεί το διαδίκτυο πάντα με εποπτεία.
• Εξασφαλίζουμε ότι η πρόσβαση στο διαδίκτυο για το παιδί περιορίζεται σε συγκεκριμένες, προσυμφωνημένες διαδικτυακές τοποθεσίες
• Εξασφαλίζουμε ότι τα παιχνίδια, οι ιστοσελίδες και τα βίντεο που παρακολουθεί το παιδί στο Internet είναι κατάλληλα για την ηλικία του
• Η ασφαλέστερη λύση είναι να δημιουργεί ο γονιός ένα προσωπικό λειτουργικό περιβάλλον για το παιδί, όπου η πρόσβαση στο Διαδίκτυο θα περιορίζεται αποκλειστικά σε συγκεκριμένες διαδικτυακές τοποθεσίες
• Μιλάμε στα παιδιά για τους κινδύνους του διαδικτύου και τους κανόνες που πρέπει να τηρούμε για να προστατευόμαστε: δε δίνουμε ποτέ προσωπικές μας πληροφορίες ηλεκτρονικά, εξηγούμε ποια παιχνίδια και εφαρμογές είναι εντάξει να χρησιμοποιεί το παιδί
• Εφαρμόζουμε ρυθμίσεις απορρήτου και προγράμματα γονικού ελέγχου και χρησιμοποιούμε εφαρμογές ειδικά διαμορφωμένες για παιδιά, που δίνουν μεγαλύτερη δυνατότητα ελέγχου (όπως το Youtube Kids) (Raisingchildren.net.au, 2019)

Θυμηθείτε ότι ο ρόλος της οικογένειας είναι πολύ σημαντικός καθώς ο χρόνος που δαπανούν οι γονείς σε μια οθόνη (screen time) είναι ο ισχυρότερος προγνωστικός παράγοντας του χρόνου που θα δαπανήσουν αντίστοιχα τα παιδιά στην οθόνη.

Συστάσεις για σωστή χρήση του διαδικτύου από παιδιά προσχολικής ηλικίας:

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (2019): Παιδιά ηλικίας κάτω των 2 ετών δεν πρέπει να περνούν χρόνο παθητικά παρακολουθώντας οθόνες. Παιδιά ηλικίας 2 έως 5 ετών: Όχι περισσότερο από 1 ώρα καθιστικού χρόνου οθόνης σε διάστημα 24 ωρών, αν και «όσο το λιγότερο τόσο το καλύτερο».

Ο Π.Ο.Υ αναφέρει ότι ο χρόνος της οθόνης (screen time)  πρέπει να αντικατασταθεί από άλλες δραστηριότητες, επιτρέποντας περισσότερο χρόνο για αλληλεπίδραση, σωματική δραστηριότητα και ύπνο.

Για οποιαδήποτε περαιτέρω πληροφορία ή διευκρίνιση μπορείτε να καλέσετε στην «Ευρωπαϊκή Γραμμή Υποστήριξης Παιδιών και Εφήβων 116111» ώστε να συζητήσετε με έναν ψυχολόγο όλα αυτά που μπορεί να σας απασχολούν σε σχέση με το παιδί σας.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Bittman, M., Rutherford, L., Brown, J., & Unsworth, L. (2011). Digital Natives? New and Old Media and Children's Outcomes. Australian journal of education, 55(2), 161-175

Buzzi, M. (2012). What are your children watching on youtube? Advances in New Technologies, Interactive Interfaces and Communicability (pp. 243-252). Berlin Heidelberg.: Springer-Verlag

Cavanaugh, C., Gillan, K. J., Kromrey, J., Hess, M., & Blomeyer, R. (2004). The effects of distance education on K–12 student outcomes: A meta-analysis: Naperville, Ill.: Learning Point Associates. Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2019 από  http://faculty.education.ufl.edu/cathycavanaugh/docs/EffectsDLonK-12Students1.pdf

Holloway, D., Green, L. & Livingstone, S. (2013). Zero to eight. Young children and their internet use. London: LSE 

Judge, S., Puckett, K., & Bell, S. M. (2006). Closing the digital divide: Update from the early childhood longitudinal study. The Journal of Educational Research, 100(1), 52-60.

Kuzik, N., Poitras, V. J., Tremblay, M. S., Lee, E. Y., Hunter, S., & Carson, V. (2017). Systematic review of the relationships between combinations of movement behaviours and health indicators in the early years (0-4 years). BMC Public Health, 17(5), 849.

Pagani, L. S., Fitzpatrick, C., Barnett, T. A., & Dubow, E. (2010). Prospective associations between early childhood television exposure and academic, psychosocial, and physical well-being by middle childhood. Archives of pediatrics & adolescent medicine, 164(5), 425-431.

Raisingchildren.net.au (2019). Internet safety: 3-5 years. Ανακτήθηκε στις 20 Αυγούστου 2019 από https://raisingchildren.net.au/preschoolers/play-learning/screen-time-healthy-screen-use/internet-safety-3-5-years#internet-safety-risks-for-preschoolers-nav-title

World Health Organization (2019). Guidelines on physical activity, sedentary behaviour and sleep for children under 5 years of age.