Παιδιατρικά ατυχήματα: Η πρόληψη αποτελεί την καλύτερη και μοναδική μέθοδο προστασίας των παιδιών από ατύχημα

Συχνά στα ΜΜΕ και στο Διαδίκτυο διαβάζουμε και ακούμε για περιστατικά διαφόρων ατυχημάτων της παιδικής ηλικίας. Αυτό που έπεται του ατυχήματος πολλές φορές δεν είναι ευχάριστο, και ίσως έχει συνέπειες στην υγεία του παιδιού, με ανάγκη για ειδική ενδονοσοκομειακή περίθαλψη –που κάποιες φορές μπορεί να καταλήξει σε αναπηρία ή στην τραγική απώλεια της ζωής του παιδιού.

Τα ατυχήματα είναι παγκοσμίως η πρώτη και κυριότερη αιτία θανάτου στην παιδική ηλικία (>50%), με δεύτερη αιτία τις κακοήθειες (15%) και τρίτη αιτία θανάτου τις συγγενείς ανωμαλίες (8%).

Σύμφωνα με μελέτες, εννέα στις δέκα φορές ένα ατύχημα οφείλεται σε ανθρώπινο λάθος, σε αμέλεια ή περιφρόνηση του κίνδυνου. Στα ατυχήματα των παιδιών, η άγνοια των γονέων καθώς και όσων έχουν την επιμέλειά τους, αποτελεί επιπρόσθετο αιτιολογικό παράγοντα. Άνω του 50% των ατυχημάτων συμβαίνουν στο σπίτι. Η πλειονότητα των θυμάτων είναι τα μικρά σε ηλικία παιδιά, κυρίως γιατί περνούν τον περισσότερο χρόνο μέσα στο σπίτι συγκριτικά με τα παιδιά σχολικής ηλικίας (σε παιδιά κάτω των 5 ετών, το 60% των ατυχημάτων συμβαίνει στο σπίτι).

Για να προστατευτούν τα παιδιά από τυχόν ατυχήματα, σημαντικό είναι να κατανοήσουμε, ανάλογα με την ηλικία του παιδιού, τους λόγους που ένα παιδί κινδυνεύει και είναι επιρρεπές στο ατύχημα.

• Στη βρεφική και μικρή νηπιακή ηλικία:

5. Η ανωριμότητα της μικρής ηλικίας και η αυξημένη περιέργεια για το νέο, για το άγνωστο που τους οδηγεί στην εξερεύνηση σε ό,τι τους κεντρίσει το ενδιαφέρον.
5. Ταυτόχρονα έχουν μειωμένη -έως και καθόλου- την αίσθηση του κίνδυνου
5. Είναι ανώριμα κινητικά (καθυστερημένη ανάπτυξη της αδρής κινητικότητας) και έχουν κακό συντονισμό των κινήσεων. Προοδευτικά αποκτούν τις δεξιότητες στην αδρή κινητικότητα και τον έλεγχο των κινήσεων τους, όπως και την συνειδητοποίηση της σχέσης αιτίου-αποτελέσματος.

• Στη νηπιακή ηλικία/παιδική ηλικία:

5. Ο «δύστροπος» χαρακτήρας ορισμένων παιδιών βοηθαει στην πρόκληση ατυχημάτων. Έχουν ανώριμη και εγωκεντρική σκέψη. Η τάση για αρνητισμό ή και η «εχθρότητα» εναντίον των συμβουλών των γονέων, σε συνδυασμό με τη σημασία που δίνουν στην αποδοχή τους από τους συνομήλικος τους.

• Στην προεφηβική ηλικία:

5. Τους ελκύει να εμπλέκονται σε περιπέτειες και να οδηγούνται σε απερίσκεπτες αποφάσεις, συνέπεια της άρνησης και της αμφισβήτησής τους προς πρόσωπα και καταστάσεις.

 Το είδος του ατυχήματος διαφέρει ανάλογα με την ηλικία:

• Στα Βρέφη:

1. Ατυχήματα από πτώση (από κούνια, καροτσάκι, κρεβάτι, αλλαξιέρα, relax, στράτα, έπιπλα )
2. Εισρόφηση ξένου σώματος με επακόλουθο την ασφυξία (μικρά αντικείμενα παιχνιδιών),
3. Δηλητηριάσεις (κατάποση φαρμάκων, τσιγάρων, απορρυπαντικών κ.λπ.)
4. Εγκαύματα (καυτό υγρό-ατμός-φωτιά)

• Στα Νήπια:

1^ο σε συχνότητα: Πτώσεις (σκάλα, ανοιχτά παράθυρα, ανοιχτή εξώπορτα, απροστάτευτα κάγκελα, βεράντες, έπιπλα)

2^ο σε συχνότητα: Πνιγμός (απόφραξη αεροφόρου οδού με π.χ ξηρούς καρπούς, μικρά παιχνίδια, κουμπιά, χάντρες, κέρματα, μπαταρίες, πλαστικά, σκληρές τροφές)

3^ο σε συχνότητα: Δηλητηριάσεις (κατάποση φαρμάκων, χημικές ουσίες, τροφές, τσιγάρο)

4^ο σε συχνότητα: Εγκαύματα

• Στη Σχολική Ηλικία:

             1^ο σε συχνότητα: Τραύματα, Τροχαία ατυχήματα (πεζός, επιβάτης, ποδηλάτης)

2^ο σε συχνότητα: Πνιγμός

3^ο σε συχνότητα: Εγκαύματα (καυτό υγρό-ατμό-φωτιά)

4^ο σε συχνότητα: Σπάνια δηλητηριάσεις

• Στην Εφηβεία:

             1^ο σε συχνότητα: Τροχαία ατυχήματα

             2^ο σε συχνότητα: Ατυχήματα από αθλήματα

             3^ο σε συχνότητα: Πνιγμός

4^ο σε συχνότητα: Εγκαύματα

5^ο σε συχνότητα: Ατυχήματα από χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών

6^ο σε συχνότητα: Απόπειρες αυτοκτονίας

Τα ατυχήματα, ανάλογα με το αίτιο, διαχωρίζονται σε:

• ΕΓΚΑΥΜΑΤΑ (καυτό υγρό-ατμός-φωτιά)
• ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΣ (μυτερά- κοφτερά αντικείμενα)
• ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΗ (φαρμακευτική, χημικά, τροφές)
• ΗΛΕΚΤΡΟΠΛΗΞΙΑ (γυμνά καλώδια-πρίζες)
• ΑΣΦΥΞΙΑ (ξένο σώμα αεραγωγών-στραγγαλισμός)
• ΑΝΑΘΥΜΙΑΣΕΙΣ (καπνού-μονοξείδιου του άνθρακα)

Τα ατυχήματα αποτελούν σοβαρότατο πρόβλημα της δημόσιας υγείας όλων των χωρών, γιατί αφορούν στο νεανικό και υγιή πληθυσμό. Είναι ευθύνη όλων, γιατί σε μεγάλο βαθμό μπορούν να προληφθούν (μελέτες έχουν δείξει ότι τα ατυχήματα πολύ σπάνια, 5%, είναι ολοκληρωτικά απρόβλεπτα). Πλέον τα ατυχήματα συμπεριφέρονται ως νόσος και λαμβάνουν διαστάσεις επιδημίας, χωρίς όμως να υπάρχει εναντίον τους κανένα εμβόλιο, ώστε να υπάρχει ανοσία. Η πρόληψη αποτελεί την καλύτερη και μοναδική μέθοδο προστασίας των παιδιών από ατύχημα.

Οι ενήλικες οφείλουν να λαμβάνουν όλα τα αναγκαία μέτρα για την ελαχιστοποίηση της πιθανότητας παιδικού ατυχήματος. Το κράτος, η κοινωνία, οι γονείς, οι κηδεμόνες και όσοι έχουν την επιμέλεια και φροντίδα των παιδιών πρέπει να ενημερώνουν, να ενημερώνονται, να λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα, ώστε να αποφευχθούν στο μέγιστο τα ατυχήματα στην παιδική ηλικία. Συμπερασματικά, η δημιουργία ασφαλούς περιβάλλοντος είναι το σημαντικότερο μέτρο για την πρόληψη των ατυχημάτων στα παιδιά, με δεύτερο μέτρο την εκπαίδευση του κοινωνικού συνόλου.